donderdag 4 augustus 2016

Belofte maakt schuld

Het grootste deel van onze gasten komt een of twee keer per jaar naar de schouwburg of concertzaal. Ik weet niet hoe dat met u zit maar ik kan me voorstellen dat zij geen idee hebben wie er allemaal meebetaalt aan hun avondje uit, hoe dat systeem van subsidies aan podia en gezelschappen in elkaar steekt. De ophef in de kranten deze week zal ze grotendeels ontgaan. Het is al moeilijk genoeg om een keuze te maken uit het grote aanbod van voorstellingen en concerten in ons huis. Ze vertrouwen er terecht op dat het allemaal puik is geregeld. Dat de gemeente de juiste keuzes maakt over de steun aan de Tilburgse podia en dat al die andere overheden en fondsen zorgen dat daarop fraaie en relevante zaken worden getoond.

Vertrouwen en reputatie zijn sowieso belangrijke pijlers waarop Theaters Tilburg is gefundeerd. Onze gasten mogen er van uitgaan dat we ons uiterste best doen om een aanbod samen te stellen dat past bij deze grote stad. Ze mogen erop vertrouwen dat we nieuwe namen ten tonele brengen die veelbelovend zijn, die de verwachtingen overtreffen. En ze mogen aannemen dat we meebouwen aan de ontwikkeling van gezelschappen en individuele makers. Zodat die aan een reputatie kunnen werken waarop onze gasten mede hun keuze baseren.

Toch is dat hele systeem van financiering van de podiumkunsten in Nederland niet zo slim en doordacht geregeld als je wellicht zou denken. In ons aanbod voor het nieuwe seizoen 16/17 staat een groot aantal voorstellingen waarvan ik ondertussen niet meer zeker weet of ze er wel gaan komen. Of waarbij ik twijfels heb of ze wel zo groots en belangwekkend gaan worden als ik verwachtte toen we ze op onze website en in die brochure beschreven. Dat komt omdat een aantal van die gezelschappen vanaf 1 januari 2017 waarschijnlijk geen of onvoldoende geld meer heeft om die producties te gaan maken.

Het gaat daarbij om gezelschappen die medebepalend zijn voor ons eigen artistieke profiel. Denk om te beginnen aan Het Zuidelijk Toneel (dat nu haar plannen herschrijft om van steun verzekerd te blijven), aan T.R.A.S.H. (het Tilburgse dansgezelschap dat dit jaar onze dansmaand opent), Orkater (het markante gezelschap rondom de gebroeders Van Warmerdam), LeineRoebana (het huisgezelschap van onze collega's in Breda) en Danstheater Aya (dat sprankelende en bij ons veelal uitverkochte voorstellingen maakt voor jongeren). 

Of denk aan Opera2Day dat als een van de weinigen het lef heeft om nieuwe opera’s naar ons podium te brengen en aan Theater Terra dat steeds weer nieuwe jeugdproducties met poppen lanceert. En dan heb ik het nog niet eens over alle Brabantse initiatieven die we een warm hart toedragen en die zoals het er nu voor staat niet op landelijke subsidies mogen rekenen. Zoals de festivals Incubate, Cement, Mundial en Circolo, of een muzikale held zoals Paul van Kemenade.

Dat hele systeem van subsidietoekenningen ziet er voor een outsider wellicht uit als een loterij, hoe oprecht die adviescommissies het te krappe budget ook proberen te verdelen. Met gejuich en champagne aan de ene kant en diepbedroefde verliezers aan de andere. Het biedt kansen aan nieuwe makers, dat is mooi, maar tegelijkertijd dreigen zaken verloren te gaan die te waardevol zijn om zonder slag of stoot uit ons programma te strepen. Scherpe keuzes doen pijn, ze maken of breken ontwikkelingen. En daarmee raak ik de kern van deze blog. Als directeur heb ik onze gasten gevraagd me te vertrouwen, heb ik beloftes gedaan en vergezichten geschetst, heb ik geleund op de plannen en reputaties van de mensen waar we dagelijks mee werken. Dat plaatst mij voor een belangrijk moreel probleem. Belofte maakt schuld en ik sta hier in Tilburg vrij machteloos te kijken naar de gevolgen van het landelijk subsidiestelsel.  

Dat moet anders kunnen. Slimmer en met meer respect voor makers, met een belangrijkere rol voor de programmeurs van podia. Met meer oog voor wat in onze stad, in onze regio van belang is. Tussen die twee en een half miljoen Brabanders moeten genoeg partizanen zitten die willen strijden voor wat meer culturele onafhankelijkheid. Dus ik steun onze gedeputeerde voor cultuur, laten we ons verzamelen en de strijd aangaan. Zodat ik kan waarmaken wat ik u heb beloofd.