Spannender en nieuwer

Weet u het nog, de eerste keer? Die onzekerheid, die spanning? Voor alles is een eerste keer. Probeer het nog eens terug te halen, dat moment waarop u voor het eerst in het theater zat. Dat u zich bewust werd dat een orkest altijd stereo is, ook zonder koptelefoon. Of toneel altijd 3D, zonder brilletje. De belevenis is het grootst als je iets niet eerder hebt meegemaakt. Daarna komt de herhaling. Theaters Tilburg is al meer dan vijftig jaar het podium van de stad. De plek waar je in Midden-Brabant moet zijn voor belangwekkende theater- en muziekuitvoeringen. Al meer dan vijftig jaar een vaste relatie met de stad en de mensen die er wonen. Ik weet niet of en hoelang u al samen bent, maar probeert u het maar eens net zo spannend te houden als die eerste keer.

Gelukkig staat Tilburg niet stil. En haar theater dus ook niet. Elk voorjaar brengen we een nieuw programma met meer dan driehonderd voorstellingen en concerten. En dat programma vormt steeds weer een spiegel van de tijd waarin we leven. Natuurlijk, er zijn vaste waarden zoals hoogwaardige symfonieën van bekende componisten, klassiekers in het repertoiretoneel en grote namen uit de muziek en het cabaret. Toch zijn die uitvoeringen steeds weer net iets anders dan die u eerder beleefde. Muziek en theater draait immers om echte mensen. Musici en acteurs met plankenkoorts, dromend van successen, vrezend voor blunders. Theaters Tilburg biedt u ook nieuwe dingen die u gegarandeerd nooit eerder zag of hoorde. Dans uit Vietnam, theateracrobatiek uit Duitsland, de stand-up filosofie van een pientere dame uit Den Haag en de ronkende violen van een vernieuwend strijkkwartet.

Voor mij als nieuwe directeur is het natuurlijk superspannend. Het is mijn eerste keer in Tilburg. Dus draai ik me nog eens om in mijn bedje ’s avonds. Beantwoordt dit fraaie programma aan uw verwachtingen? Gaat u even veel kaartjes kopen als u dat voorheen deed? Laat u zich afschrikken door politieke en economische malheur? Of maak ik mij voor niets zorgen. Profiteert u van het lage BTW-tarief op onze kaartjes, heeft u het volste vertrouwen in onze keuze en ziet u net als wij uit naar een prachtig nieuw seizoen? Daar heeft u immers alle reden toe. We beloven dat we u net als ten tijde van mijn grote voorganger Leo Pot gastvrij zullen ontvangen. We zorgen goed voor u in onze foyers. En we zoeken naar  sferen om het u nog net iets meer naar de zin te maken. Zodat u nog even wat langer bij ons blijft.

En we gaan nieuwe dingen uitproberen. Zo presenteer ik zelf een serie concerten van Amsterdam Sinfonietta en produceren we een hippe serie avonden met Fontys en Het Zuidelijk Toneel in de Studio. Daar blijft het niet bij. We brengen ook onze eigen Comedy-nights en gaan elke eerste zondag van de maand een culturele talkshow maken met Roeland Kooijmans. Eerlijk gezegd kan ik niet wachten tot het weer september is. Maar goed, gaat u nu eerst maar eens op uw gemak dat nieuwe programma doorbladeren. Het vergt het nodige talent om dat samen te stellen, maar voor u als bezoeker immers ook het nodige talent om te kiezen.

En, oh ja. Wie die jongeman is op de cover van het seizoensmagazine? Dat is de violist Oene van Geel van het illustere kwartet Zapp4, hij staat symbool voor een nieuwe wind die waait in de Concertzaal Tilburg. Maar dat is een verhaal dat ik u een volgende keer ga vertellen. Als je een vaste relatie spannend wil houden helpt het als je nog even wat nieuwe verhalen voor je houdt, ja toch?

Rendement voor elke cent

Als er één ding is dat ik als bedrijfskundige uit de jaren tachtig ingeprent heb gekregen, dan is het wel de zoektocht naar rendement. Hoe verdien ik met zo min mogelijk inspanningen zoveel mogelijk geld? Natuurlijk dachten mensen al veel langer na over de vraag hoe je iets zo doelmatig en doeltreffend mogelijk kan doen, maar ik geloof dat we dat vanaf die jaren ineens ‘efficiency’ gingen noemen. In alle uithoeken van de samenleving doken we vervolgens op. De managers die gewapend met modellen uit de wiskunde, de economie, de marketing en de psychologie onze bedrijven en instituten binnendrongen en hervormden. Je kan er sceptisch over zijn, maar een middelbare school, een ziekenhuis, maar ook een theater of concertzaal ziet er twintig jaar later bedrijfsmatig gezien echt anders uit.

Al staat de hele wereld op zijn kop, sommige waarheden blijven onaangetast. Een ondernemer kan niet goed functioneren zonder duidelijke visie op de toekomst, zonder antwoord op de vraag wat je denkt bij te dragen aan deze overvolle maatschappij. Af en toe moet je daar eens opnieuw over nadenken en het voor jezelf en de mensen waarmee je werkt opnieuw formuleren. Bij Theaters Tilburg hebben we dat de afgelopen periode ook weer eens gedaan. We hebben naar elkaar uitgesproken waar we voor gaan en waar we voor staan. Wij staan bijvoorbeeld voor gastvrijheid, kwaliteit en continue vernieuwing. En we willen voor het publiek, de makers en de bedrijven de meest belangwekkende culturele ontmoetingsplek zijn in Midden-Brabant. Onder het motto ‘het podium van de stad’ proberen we daar zo goed mogelijk invulling aan te geven. Dus zijn we de deze weken bijvoorbeeld druk bezig met de ontwikkeling van de programmering voor het nieuwe seizoen en met de publiekscampagne die daarbij hoort. Daarbij draait het niet alleen om de dingen die u van ons gewend bent en proberen we ons ook te richten op mensen die nog niet zo vaak onze gast zijn.
En we zetten onze troeven in op de concertzaal.

Daar wil ik u op deze plek even wat extra’s over vertellen. Want afgelopen week besloten we bij Theaters Tilburg om een deel van ons spaargeld te investeren in deze prachtige zaal. Na vijftien jaar is niet alleen het interieur in de foyer verouderd en gedateerd, ook de stoelen in de zaal zijn aan herstoffering toe. Dat biedt een uitgelezen kans om opnieuw na te denken over de gebruiksmogelijkheden. We willen de zaal ook geschikt maken voor wat kleinere ensembles met kleinere publieksaantallen en voor activiteiten die vragen om een ander zaalopstelling dan normaal. Dus vervangen we een deel van de vaste stoelen voor losse exemplaren en maken we een gigantische ‘roomdivider’ waarmee de zaal kan worden vergroot en verkleind. Een spannend kunstproject dat we uitvoeren in nauwe samenwerking met het Textielmuseum. Waarom wil ik u hier nog eens extra op attenderen? Omdat deze ontwikkeling strijdig lijkt met dat hele rendementsdenken waarmee ik ben groot geworden. Het lijkt financieel gezien helemaal niet interessant om te investeren in de concertzaal. Vrijwel alles wat je er doet kost namelijk geld, in plaats van dat het iets oplevert. Orkesten en ensembles zijn meestal veel duurder dan wat we aan de kassa aan euro’s ophalen. En dan hebben we de technici nog niet betaald en zijn we de huur- en energierekening nog maar even vergeten.

Toch gaan we dat doen. Omdat we geloven dat we daarmee kunnen bouwen aan een groter publiek. Omdat we denken dat het beter past bij de muziek en de musici die we willen brengen. Omdat we ervan overtuigd zijn dat we uiteindelijk per euro meer kunnen betekenen voor Tilburg en de Tilburgers. Als je zoals wij de meest belangwekkende culturele plek wil zijn in de regio, dan gaat het denken verder dan entreekaartjes per voorstelling. Dan gaat het om geloof en vertrouwen in het maatschappelijk rendement van de dingen die je doet. Ik ben trots dat ik daar niet alleen in sta. We gaan er samen voor zorgen dat het licht in de Concertzaal Tilburg vaker brandt en dat er dingen gebeuren die ertoe doen. En uiteindelijk maken we de begroting daarmee op langere termijn sluitend. Komt u straks maar eens kijken hoe we dat doen en geniet van elke euro die we samen hebben besteed.